Iedere week krijgen we zo’n 99 klontjes aan toegevoegde suikers binnen – dat is niet goed voor onze gezondheid. Daarom start deze week de Nationale Suiker Challenge, een initiatief van het Diabetes Fonds. Als onderdeel van deze week leggen we de focus op koolhydraten en hun rol voor ons lichaam.
Wat zijn koolhydraten?
Koolhydraten zijn in te delen in twee categorieën: toegevoegde koolhydraten (in de vorm van bijvoorbeeld suiker en zetmeel uit tarwe en maïs) en koolhydraten die van nature aanwezig zijn in bijvoorbeeld groente en fruit. Tegenwoordig zitten in bijna elk product toegevoegde koolhydraten verstopt. Fabrikanten voegen ze toe om goedkoop ‘lekkere’ producten te maken.
Ons lichaam is gek op koolhydraten. Dit zit in onze genen. We kunnen er maar moeilijk ‘nee’ tegen zeggen, maar als je onbeperkt koolhydraten eet, komt je lichaam vroeg of laat in de problemen. Koolhydraten worden afgebroken tot glucose en door je lichaam gebruikt als brandstof. Ze leveren energie, maar geen bouwstoffen. Daardoor zorgen ze vooral voor vulling in plaats van voeding.
Koolhydraatrijk eten leidt tot beschadigde bloedvaten
Omdat het huidige westerse eetpatroon zoveel toegevoegde koolhydraten bevat, krijgen we meer energie binnen dan we nodig hebben. Hierdoor komen hoge concentraties glucose in je bloed. Je lichaam reageert hierop door extra insuline aan je bloed af te geven. Insuline zorgt ervoor dat glucose vanuit de bloedvaten als brandstof opgenomen wordt door de cellen.
Als je regelmatig een te hoge concentratie glucose in je bloed hebt, veroorzaakt dat ontstekingen, waardoor de binnenkant van je bloedvaten beschadigt. Hart- en vaatziekten liggen hierdoor op de loer. Ook wordt je lichaam ongevoeliger voor insuline en kan diabetes type 2 ontstaan. De cellen van je lichaam kunnen dan geen glucose meer opnemen vanuit de bloedvaten. Je lichaam krijgt niet genoeg brandstof en vraagt om meer koolhydraatrijk eten, waardoor je weer gaat eten. Door veel koolhydraten te eten, ga je je minder fit en zelfs suf voelen.
Te veel te snel: Het gevolg is insulineresistent
De toenemende hoeveelheid insulineafgifte aan het bloed leidt tot ongevoeligheid voor het hormoon insuline. De alvleesklier die insuline aanmaakt, raakt uitgeput. De maximale afgifte van insuline loopt, na langdurig op volle toeren geproduceerd te hebben, sterk terug. De lagere hoeveelheid in combinatie met de opgebouwde ongevoeligheid leidt tot blijvend hoge bloedsuikerspiegels. Hierdoor ontstaat diabetes type 2.
Te veel suikers leidt tot meer vet
Je lever zet het overschot aan glucose dat in je bloed achterblijft om in vet. Dit vet hoopt zich op. Onder de huid, maar wat nog veel gevaarlijker is, ook om je organen. Je wordt te zwaar en kunt obesitas krijgen. De grote hoeveelheid glucose leidt in het bloed ook tot meer vet en LDL-cholesterol. Dat is een ongewenste soort cholesterol die vastkleeft aan de binnenkant van de bloedvaten, vooral op de plekken die al beschadigd zijn door de grote hoeveelheid glucose. De bloedvaten vernauwen en kunnen zelfs verstoppen. De kans op hart- en vaatziekten, maar ook op hoge bloeddruk, neemt toe. Het cluster aan ziekten die voortkomen uit ongevoeligheid voor insuline wordt het metaboolsyndroom genoemd.
